نوشته‌ها

پلاک‌های وسایل نقلیه ایرانی دارای ۱۱ نوع برای خودرو‌ها و پلاک موتورسیکلت‌ها هستند که در چهار رنگ صادر می‌شوند.

به گزارش خودروتک به نقل از ایرنا ، اگر مروری داشته باشیم بر تاریخچه پلاک در ایران باید به دوره صدارت وثوق الدوله اشاره کنیم که به درشکه‌ها و گاری‌ها پلاک‌هایی چسبانده شد و هر یک از آن‌ها دارای شماره‌ای شدند.

در آن زمان متولی این کار اداره بلدیه (شهرداری) بود. تعویض و نصب پلاک بر روی خودرو‌ها در ایران قدمتی طولانی دارد، سابقه اولین خودرو پلاک شده در کشور، به سال ۱۳۰۵ همگام با ورود نخستین خودرو به کشور برمی‌گردد.

در آن روزگار‌ها قوانینی که شامل ۳۲ بند بود برای شماره‌گذاری خودرو‌ها وضع شد که البته این قوانین سه سال بعد از ورود اولین خودرو‌ها به کشور یعنی در سال ۱۳۰۸ تنظیم شد. در آن سال، خودرو‌ها صاحب پنج پلاک شدند؛ نام کارخانه، آدرس مالک، نمره عقب، نمره جلو و پلاک مالیات. تصویب قوانین به همین‌جا ختم نشد؛ حدود یک هزار و ۳۰۸ وقتی تعداد اتومبیل سوار‌های شخصی شهر به یک هزار و۵۲۲ نفر رسید، قوانین مربوط نیز تغییر کرد و پلاک‌ها متشکل از نام شهر و حدود چهار عدد که در بالای نام شهر قرار داشت، شدند.

در گذشته در پلاک خودرو‌ها پنج رقم و نام شهری که خودرو در آن پلاک شده بود دیده می‌شد یا به همراه شماره پلاک و نام شهر عددی دیگر در آن درج می‌شد. با افزایش خودرو در کشور، تصمیمی اتخاذ شد تا یکی از حروف الفبای فارسی نیز به نام شهر‌ها افزوده شود و سپس نوبت به پلاک‌هایی رسید که نام شهر با عدد دورقمی ترکیب و پلاک‌های جدیدی بر روی خودرو‌ها نصب شد. در دهه هفتاد، خودرو‌ها دیگر از آن شکل و شمایل قدیمی خارج شده و پلاک‌ها نیز لیزری شده بود. در سال ۱۳۷۸ با آمدن پلاک‌های لیزری، مسوولین تصمیم گرفتند که باید همه پلاک‌های خودرو‌ها یکسان شوند و این نوع پلاک روی همه خودرو‌ها نصب شود. طرح تعویض پلاک در سطح کشور آغاز شد. در این طرح مالکان خودرو، موظف به دریافت برچسب تعویض پلاک شدند و بابت آن برچسب‌ها نیز در آن روزگار مبلغی از آن‌ها گرفته شد.

در دهه ۸۰ خورشیدی نوبت به پلاک‌های ملی رسید که هم دارای ابعاد و طرحی جدید بود و هم در نوع شماره‌گذاری و چیدمان اعداد و حروف در کنار یکدیگر بدیع به نظر می‌رسید.

مشکلات تعویض پلاک به گونه‌ای بود که در سال ۸۳، میان نیروی انتظامی و دیوان عدالت اداری اختلاف نظر‌هایی به وجود آمد که این اختلافات موجود موجب سرگردانی و بلاتکلیفی مردم شد. در همین خصوص، خزانه دار شورای شهر تهران در یکصد و یازدهمین جلسه علنی شورای شهر، با اشاره به ۷۰۰ هزار خودروی پلاک شده طی سال‌های ۸۰ تا ۸۳ از دیوان عدالت اداری درخواست کرد که اگر مصوبه دیوان عدالت اداری (غیرقانونی بودن عدم ثبت تعویض پلاک‌ها در دفاتر اسناد رسمی) وجاهت قانونی دارد سایر مسوولان هم باید آن را برای رهایی مردم از سرگردانی بپذیرند و اجرا کنند.

این مشکلات همچنان تا سال ۸۷ ادامه داشت تا اینکه رئیس مرکز شماره‌گذاری راهنمایی و رانندگی اعلام کرد که حدود یک میلیون پلاک قدیمی وجود دارد که هنوز به پلاک کشوری تبدیل نشده‌اند و ۵۰۰هزارزوج پلاک مربوط به سال‌های دهه ۴۰ و اوائل ۵۰ است که در حال حاضر وجود خارجی ندارند و از بین رفته‌اند.

همچنین در دهه ۸۰ در پلاک‌های جدید کد‌های دورقمی که در سمت راست این پلاک‌ها بود، معرف محل سکونت و آدرس شهر و منطقه‌ای بود که مالک خودرو در زمان خرید خودرو به ادارهٔ شماره‌گذاری اعلام کرده بودند. تفاوت فاحش و اصلی و شاید دلیلی که باعث نصب این نوع پلاک بر خودرو‌ها شد، در این بود که این پلاک به خودرو تعلق نداشت و متعلق به مالک خودرو بود و با انتقال خودرو به شخصی دیگر پلاک انتقال نمی‌یافت و پلاک تنها به شخص تعلق داشت و با تغییر وسیلهٔ نقلیه، شخص همواره از پلاک ثابتی استفاده می‌کند.

پلاک خودرو‌ها در ایران پس از سال ١٣٨٣ به شکل استاندارد اروپایی (پلاک‌های استاندارد اروپایی دارای ۲۰.۵ اینچ (۵۲ سانتیمتر) طول و ۴.۵ اینچ (۱۱ سانتیمتر) عرض درآمد. انواع پلاک‌ها نیز از سال ۱۳۸۲ به بعد در خودرو‌ها اعم از شخصی، معلولان و جانبازان، گذرموقت، تاکسی، عمومی، کشاورزی، دولتی، نظامی، خودرو‌های تاریخی، سیاسی، موتور سیکلت ها، مناطق آزاد تجاری نصب شد.

پلاک‌های وسایل نقلیه ایرانی دارای ۱۱ نوع برای خودرو‌ها و پلاک موتورسیکلت‌ها هستند که در چهار رنگ صادر می‌شوند. شماره‌گذاری خودرو‌ها نیز به صورتی است که می‌توان از شماره پلاک آن‌ها به اطلاعاتی مانند استان صادرکننده پلاک، تاریخ صدور پلاک پی برد.

پلاک خودرو

قانونگزار مجازات‌هایی را برای صاحبان پلاک‌های مسروقه در صورت ندادن اطلاع و گزارش به نیروی انتظامی در نظر گرفته است. آنچه که مانند سرقت اتومبیل بسیار اتفاق می‌افتد، سرقت پلاک ماشین است. به عبارتی دیگر عده‌ای از سارقان فقط پلاک‌های اتومبیل را سرقت می‌کنند و با تعویض این پلاک‌ها اقدام به انجام اعمال خلاف خود می‌کنند.
بعد از سرقت پلاک خودرو باید چه کار کرد؟

در قدم اول با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرید. بعد از حضور پلیس، گزارش تهیه می‌شود و یک نسخه از آن برای اقدامات بعدی در اختیار صاحب خودرو قرار می‌گیرد. با در دست داشتن گزارش پلیس، مدارک شناسایی و مدارک خودرو به بخش تجسس کلانتری محل وقوع جرم بروید و سرقت خودرو را گزارش کنید. بعد از تشکیل پرونده، باید به همراه مأمور کلانتری به پلیس آگاهی مراجعه کنید تا کار تجسس سارق و خودرو آغاز شود. پلاک خودرو در لیست سیاه پلیس آگاهی ثبت می‌شود. به‌علاوه پلاک در لیست سیاه سیستم پلیس راهور ثبت می‌گردد و پلیس راهنمایی و رانندگی با اطلاع از شماره پلاک و مشخصات خودرو به یافتن خودرو مسروقه کمک می‌کند. در صورت داشتن بیمه‌بدنه اتومبیل و دارا بودن پوشش سرقت، خسارت را به شرکت بیمه اطلاع دهید و در شرکت بیمه خود تشکیل پرونده دهید.

از لحظه ورود یک شماره پلاک به لیست سیاه، سرقتی‌بودن آن در سیستم پلیس راهنمایی و رانندگی اعلام می‌شود و مالک اصلی پلاک، دیگر مسئول سوءاستفاده‌های احتمالی از آن نخواهد بود. نکته‌ای که در این میان وجود دارد، این است که اگر تنها یکی از پلاک‌های خودرو گم شده باشد، مالک باید پلاک دیگر را نیز تحویل پلیس دهد.

در شهرستان‌ها قضیه کمی متفاوت می‌شود؛ زیرا دفاتر تعویض پلاک شهرستان‌ها فاقد غرفه آگاهی هستند و لازم است تا مالک جهت اعلام مفقودی یا سرقت پلاک خودروی خود، به اداره پلیس آگاهی شهرستان مراجعه کند. البته اگر تنها یکی از پلاک‌های خودرو مفقود شده باشد، مراجعه به پلیس آگاهی ضرورت ندارد و می‌توان این مرحله را در یکی از کلانتری‌ها نیز انجام داد.

با مراجعه به سامانه شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران به نشانی postyafteh.post.ir و واردکردن مشخصات فردی و اطلاعات خودرو می‌توانید پیگیری کرده که آیا خودرو پیدا شده است یا نه. همچنین می‌توانید با سامانه پیامکی ۱۱۰۱۰۶۰۶۰ ارتباط برقرار کنید.
اقدامات لازم برای دریافت پلاک جدید

گام بعدی در پیگیری پلاک مفقودی خودرو، دریافت یک شماره پلاک جدید است؛ زیرا پلاک قبلی به‌محض ورود به لیست سیاه، برای همیشه غیرقابل‌استفاده می‌شود و حتی اگر خود مالک نیز آن را پیدا کند، باید آن را جهت امحا به پلیس راهنمایی و رانندگی تحویل دهد.

مراحل دریافت یک شماره پلاک جدید پس از مفقودی یا سرقت پلاک خودرو، دقیقا مانند مراحل دریافت پلاک برای یک خودروی جدید است. برای این منظور، باید مالک خودرو (یعنی همان شخصی که مدارک شناسایی خودرو به نام او است) ضمن به‌همراه‌داشتن اصل شناسنامه و کارت ملی خود، برگ سبز و کارت شناسایی خودرو، معاینه فنی (برای خودرو‌هایی با عمر بیش از چهار سال) و اسناد مربوط به احراز محل سکونت، به مراکز تعویض پلاک پلیس راهنمایی و رانندگی مراجعه کند.

سرهنگ علی محمدی رئیس مرکز شماره‌گذاری پلیس راهور نیروی انتظامی در این زمینه می‌گوید: هر یک از شهروندانی که پلاک وسیله نقلیه شان مفقود یا سرقت شده باید قبل از هر اقدامی به پلیس آگاهی مفقودی یا سرقت پلاک را گزارش دهد.

وی ادامه می‌دهد: شهروندان می‌توانند با حضور در مراکز شماره گذاری پلیس راهور ناجا و ارائه مدارک مورد نیاز برای گرفتن پلاک شان اقدام کنند. افراد در صورت مفقود یا سرقت پلاک خودروی خود باید همراه وسیله نقلیه خود به مرکز تعویض پلاک مراجعه کنند. ارائه اصل اسناد خودرو اعم از کارت و سند مالکیت الزامی است.

رئیس شماره گذاری پلیس راهور ادامه داد: همچنین ارائه اصل مدرک احراز هویت اعم از شناسنامه جدید یا کارت ملی نیز الزامی است. شهروندانی که پلاک خودروی آن‌ها مفقود یا سرقت شده است باید مدرک احراز محل سکونت خود را ارائه دهند.

محمدی اضافه کرد: ارائه برگ عدم خلافی، پرداخت وجه پلاک برابر تعرفه، ارائه اصل بیمه نامه شخص ثالث معتبر و ارائه اصل کارت معاینه فنی معتبر از دیگر مدارکی است که باید افراد در هنگام مفقودی یا سرقت خودرو ارائه دهند.

با وجود رایزنی‌هایی که پیش از این شورای عالی مناطق آزاد در رابطه با ترانزیت خودرو انجام داده و اختلاف نظرهایی در مورد خودروهای لوکس و آمریکایی وجود داشت، در تازه ترین توافق بین شورای عالی مناطق آزاد و گمرک ایران، ترانزیت شش برند خودروی لوکس و همچنین هر نوع خودروی آمریکایی بین آنها منتفی اعلام شده است.

در نشست مشترکی که اخیرا بین دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و گمرک ایران برگزار شد، طرفین در چند مورد با یکدیگر به توافقاتی رسیدند که از جمله آن می‌توان به جریان ترانزیت خودروهای خارجی بین مناطق اشاره کرد که پیش از این بارها رایزنی‌هایی در این رابطه صورت گرفته بود

آنچه اکنون توافق شده به نوعی اجرای همان شروط تعیین شده از سوی گمرک ایران برای ترانزیت خارجی خودرو بین مناطق است؛ به طوری که بر اساس تفاهم نامه بین شورای عالی مناطق آزاد و پلیس راهور ناجا،ترانزیت خارجی خودروهای سواری دارای پلاک و شماره گذاری شده در مناطق آزاد پس از انجام ثبت آماری مورد تایید دبیرخانه شورای عالی مابین مناطق آزاد تجاری و صنعتی بلامانع است و گمرک ایران هم در این رابطه هماهنگی‌های لازم را انجام خواهد داد.

اما همچنان شرط مربوط به عدم ترانزیت خودروهای ساخت یا برند آمریکایی و خودروهای لوکس پابرجاست و توافق شده که خودروهای ساخت یا برند امریکایی و نیز خودروهای با برندهای لامبورگینی، فراری، پورشه، هامر، مازراتی، بوگاتی امکان ترانزیت بین مناطق آزاد را نخواهند داشت.

رایزنی های مناطق آزاد برای خودروهای آمریکایی به نتیجه نرسید

این در حالی است که ترانزیت خودروهای آمریکایی بین مناطق در دو سال اخیر ماجرای خاص خود را داشته است؛ به گونه ای که از سال 1397 و همزمان با ممنوعیت ثبت سفارش و واردات خودرو به کشور این ممنوعیت شامل مناطق آزاد هم شد، اما براساس تفاهم نامه آبان ماه 1398 بین شورای‌ عالی مناطق آزاد و پلیس راهور ناجا ترانزیت خودرو بین مناطق آزاد در صورت موافقت سازمان‌های متبوعه با رعایت شرایط و ضوابط مرتبط با شماره‌گذاری بلامانع اعلام شد.

براین اساس، از شهریورماه سال گذشته مناطق آزاد در مکاتبه با گمرک ایران و مستند به تفاهم‌نامه بین دبیرخانه و پلیس راهور ناجا خواستار جابه‌جایی خودرو بین مناطق شده بود که گمرک ایران نیز با اعلام شرایط ترانزیت خودروها را بلامانع می‌دانست که در بین آن تاکید بر ممنوعیت ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی بود و این از محل اختلاف نظر بین مناطق آزاد و گمرک ایران بود.

در آن زمان مرتضی بانک که ریاست شورای عالی مناطق آزاد تجاری و صنعتی و ویژه اقتصادی را بر عهده داشت، حتی در مکاتبه‌ای با معاون حقوقی رئیس جمهور با اشاره به این‌که گمرک ایران با صدور بخشنامه‌ای ترانزیت خودرو فی‌مابین مناطق را با محدودیت مواجه ساخته است خواستار رسیدگی به موضوع شده بود.

بانک، در مکاتبات خود اعلام کرده بود که «توجیه گمرک در ایجاد محدودیت برای ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی، محدودیت اعلامی معاونت حقوقی رئیس جمهور درباره ممنوعیت واردات برند خودروهای آمریکایی ساخت آمریکا یا مبدا این کشور است در حالی که شورای عالی مناطق آزاد خواستار ترانزیت این خودروها بوده و صرفا از یک منطقه به منطقه دیگر منتقل می‌شوند و وارداتی صورت نمی‌گیرد.»

اما در هر صورت گمرک موافقتی در رابطه با این خودروها نداشته و تاکید بر این بود که ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی در مناطق آزاد تبعاتی را با خود به همراه خواهد داشت.

در این رابطه ارونقی- معاون فنی گمرک ایران – گفته بود که «با توجه به اینکه اغلب این در خواست‌ها از مناطق فاقد شعاع تردد مانند کیش و قشم به سمت مناطقی با شعاع محدود از جمله ارس و انزلی بوده و موجب ورود آنها به شهرهای پرجمعیت اطراف خواهد شد و در شرایط کنونی تبعات اجتماعی به همراه دارد، گمرک ایران با ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی بین مناطق مخالف است، در این بین ممنوعیت‌های مربوط به خودروهای آمریکایی نیز مورد توجه قرار دارد.»

به هر صورت با توافقی که اکنون بین شورای عالی مناطق آزاد و در زمان مومنی به عنوان دبیر این شورا با گمرک ایران صورت گرفته، مانند گذشته ترانزیت خودرو بین مناطق با رعایت شرایط تعیین شده امکان پذیر است ولی امکان جابجایی خودرو لوکس و آمریکایی وجود ندارد.